Podstawy pracy nad scenami wierszem WR/R/PPnScWier

Są to z założenia ćwiczenia. Ich celem nie jest uzyskanie perfekcyjnych efektów na każdym etapie, ale przejście procesów lub ich fragmentów w celu zdobycia narzędzi.

Zakres tematyczny

Średniowieczny wiersz zdaniowy w odniesieniu do poezji antycznej,
Wiersz romantyczny (sylabizm i sylabotonizm), polskie odpowiedniki heksametru.
Cechy dramaturgii Mickiewicza, Fredry i Wyspiańskiego,
Wiersz modernistyczny (sylabizm i tonizm),
Cechy dramaturgii Szekspira i porównanie tłumaczeń (w kontekście poetyckości i zgodności treści), aleksandryn a jedenastozgłoskowiec.
Wiersz wolny (przykłady współczesne),
Wiersz różewiczowski.

Z uwagi na szeroki zakres tematyczny część zagadnień będzie realizowana w ramach krótkich ćwiczeń.

W cyklu 2025/26-Z:

Metody
Przedmiot ma charakter praktyczny. Odnosząc się stale do poetyki (przede wszystkim teorii wiersza Marii Dłuskiej) i historii wiersza polskiego na tle powszechnego chciałbym budować umiejętności w następujących formach warsztatowych:
Głośne czytanie - analiza scen dialogowych wierszem w praktyce, sprawdzanie czy właściwości mowy wiązanej wpływają na sens i zadanie, które chcemy postawić. Poszukiwanie różnych, także sprzecznych interpretacji w czytaniu. Budowanie świadomości różnicowania sensu przez samą zmianę wykonawcy. Uczenie się ignorowania graficznych znaków przystankowych. Zwrócenie uwagi na miejsca w których pauzy pomagają interpretacyjnie a w których przeszkadzają.
Adaptowanie sceny - robienie skrótów i łączeń bez gubienia rytmu i rymu. Uzmysłowienie różnic między adaptacją różnych rodzajów wiersza i trudności jakie z nich wynikają. Adaptacja jako interpretacja. Gest narracyjny w adaptowaniu powieści poetyckich i poematów do form scenicznych.
Ćwiczenia wykonawcze ze scen adaptowanych - praca wykonawcza na podstawie krótkich scen nauczonych na pamięć w dwóch etapach: granie samym słowem, na siedząco oraz w ruchu. Pozwala to na uświadomienie, jak dużą rolę przy pracy nad scenami wierszem ma ruch sceniczny. Dodatkowo praca nad mówieniem wiersza ciałem (np. gest w średniówce, chód zgodny z frazą, podbicie znaczeń działaniem).
Ćwiczenia z osobami aktorskimi - na podstawie tego samego materiału co własna praca wykonawcza; próba zbudowania wyrazistej interpretacji krótkiej sceny. Próba przeniesienia własnego doświadczenia na osobę reżyserowaną. Są to z założenia ćwiczenia. Ich celem nie jest uzyskanie perfekcyjnych efektów na każdym etapie, ale przejście procesów lub ich fragmentów w celu zdobycia narzędzi.
Zakres tematyczny
Średniowieczny wiersz zdaniowy w odniesieniu do poezji antycznej,
Wiersz romantyczny (sylabizm i sylabotonizm), polskie odpowiedniki heksametru.
Cechy dramaturgii Mickiewicza, Fredry i Wyspiańskiego,
Wiersz modernistyczny (sylabizm i tonizm),
Cechy dramaturgii Szekspira i porównanie tłumaczeń (w kontekście poetyckości i zgodności treści), aleksandryn a jedenastozgłoskowiec.
Wiersz wolny (przykłady współczesne),
Wiersz różewiczowski.
Z uwagi na szeroki zakres tematyczny część zagadnień będzie realizowana w ramach krótkich ćwiczeń.

Efekty kształcenia

Osoba studencka wykazuje się efektami kształcenia się w nastepujących zakresach:
K_W07 Orientuje się w kanonie dramatu polskiego i światowego, w zakresie dramatu pisanego wierszem
K_W11 Wykazuje się znajomością podstawowych metod analizy i interpretacji wiersza, zwłaszcza w zakresie dramatu pisanego wierszem.
K_U02 Potrafi analizować dramat pod względem struktury formalnej, znaczenia i kontekstów kulturowych i łączyć te jakości w spójnej propozycji.
K_U04 Umie dokonać adaptacji dzieła literackiego pisanego wierszem zgodnie z poetyką danego dzieła.
K_U06 Potrafi posługiwać się konwencjami teatralnymi, stylistycznymi i metaforą teatralną w tworzeniu własnych koncepcji, opartych na niezależnej wyobraźni, intuicji i emocjonalności
K_U07 Potrafi konstruować i realizować oryginalną, indywidualną, czytelną wypowiedź twórczą
K_U15 Potrafi precyzyjnie formułować i stawiać zadania aktorskie, posługując się wiedzą na temat prowadzenia aktora i znajomością zasad pracy nad tekstami pisanymi mową wiązaną.
K_K04 Potrafi stawiać zadania aktorskie koncentrując się na motywacjach, nie na efekcie.
K_K07 Potrafi odbierać krytyczny feedback i potrafi skonstruować go wobec osób aktorskich, tak aby nie komunikować się przemocowo.

Kryteria oceniania

- Obecność na zajęciach
- Przygotowanie 2 fragmentów scen dramatycznych wierszem
- Aktywny udział w zajęciach konwersatoryjnych

Literatura

M.Dłuska, Próba teorii wiersza polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980
M.Głowiński, A.Okopień Sławińska, J.Słowiński, Zarys teorii literatury, PIW, Warszawa 1986
A.Kulawik, Wersyfikacja i stylistyka w technice aktorskiej, PWST Kraków, Kraków 2005
D.Michałowska, Mówić wierszem, PWST Kraków, Kraków 1989
L.Pszczółkowska, Dlaczego wierszem, Wiedza Powszechna, Warszawa 2003
W.Siemion, Mickiewicz. Lekcja czytania, Wydawnictwo Primum, Łódź 2003

W cyklu 2025/26-Z:

Uwagi

W cyklu 2025/26-Z:

Z uwagi na to, że przedmiot prowadzony jest po raz pierwszy praca z osobami aktorskimi odbywać się będzie jako zadanie dodatkowe, nie będące przedmiotem zaliczenia.