Tło filozoficzne wielkich epok teatru WR/PO/TFilWET
Celem zajęć jest określenie i analiza filozoficznych przesłanek dla historycznie i paradygmatycznie odrębnych koncepcji starożytnego, nowożytnego i współczesnego dramatu europejskiego oraz europejskich zjawisk teatralnych.
Zamierzeniem jest -z jednej strony - wydobycie tych elementów świadomości filozoficznej epok, które miały wpływ na dramat oraz zjawiska teatralne danego czasu. Z drugiej strony dramat i teatr są analizowane jako wyraz świadomości filozoficznej własnych czasów.
Eksponowany jest filozoficznie aktualny i „żywy” sens europejskiego teatru i dramatu. Do ich analizy aplikowane są w tym celu współczesne teksty filozoficzne, które umożliwiają dokonanie takich interpretacji i reinterpretacji. Analizy te wzbogacane są o wątki intertekstualne.
Zakres poszczególnych tematów:
semestr zimowy
1. Dwa modele życia i filozofowania a grecka tragedia: bios theoretikos i bios politikos (na wybranych przykładach dramatów greckich)
2. Filozoficzne umocowanie greckiego pojmowania tragedii (na wybranych przykładach)
3. Narodziny nowożytnego teatru świata – świadomość sceny świata w filozofii i dramacie (na przykładach dramatu szekspirowskiego, a nastepnie klasycznego);
4. Teatr klasyczny jako urzeczywistnienie przestrzeni widzialności (na przykładzie dramatu Racine`a)
5. Narodziny nowożytnego podmiotu a subiektywizacja przestrzeni teatralnej
- przestrzeń kosmiczna a przestrzeń subiektywna
-dramat psychologiczny (na wybranym przykładzie)
6.Model teatru klasycznego a metafizyka
- zastosowanie nowoczesnej krytyki metafizyki (Nietzsche, Heidegger) do
Analizy wybranego przykładu teatru mieszczańskiego.
Semestr letni
7. Kosmologiczno-antropologiczny ideał całości w filozofii a próba odczytania wybranego dramatu romantycznego
8. Filozoficzny problem zła (romantyczna teodycea); analiza wątków filozoficznychwybranego deramatu, np. Fausta Goethego, Zbójców Schillera
10. Sen, iluzja, gra jako kategorie poetyki romantycznej: filozoficzna analiza wybranego dramatu, np. Snu srebrnego Salomei
11. Współczesne przesłanki filozoficzne zerwania z klasycznym modelem przedstawieniowości: Artauda i Derridy koncepcja końca przedstawienia
12. Filozoficzna krytyka „pozornego” charakteru tradycyjnej ontologii i epistemologii, mieszczańskich wartości, fałszywej religijności: Kierkegaard i Nietzsche a Ibsen i Strindberg (wybrane dramaty)
13. Deleuze`a interpretacja Nietzscheańskiego człowieka resentymentu a Ibsen
14. Podważenie filozofii podmiotu: wybrane przyklady, np."Przemiana" Kafki, "Woyzeck" Buchnera, "Akropolis" Grotowskiego
15. Podważenie nadrzędności sensu nad artykulacją: teatr absurdu (Beckett, Jonesco)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
student po zakończeniu kursu powinien:
określić zakres możliwych filozoficznych odniesień interpretacyjnych analizowanego zjawiska teatralnego
Umiejętności :
student po zakończeniu kursu powinien: wskazać na filozoficzny kontekst danego dramatu lub zjawiska teatralnego;
dokonać samodzielnej interpretacji tekstu dramaturgicznego przy pomocy narzędzi filozoficznych;dokonywać przejść pomiędzy analizą filozoficzną dzieła a praktyką reżyserską
Kompetencje personalne i społeczne:
student po zakończeniu kursu powinien:
Rozwiązywać własne zadania reżyserskie na podstawie umiejętności filozoficznej analizy dzieła; artykułować w sposób komunikatywny i uargumentowany przesłanki filozoficzne własnych projektów twórczych.
Kryteria oceniania
Metody: Wykład kursowy z elementami konwersatorium i samodzielnie przygotowanymi prezentacjami studenckimi, będącymi aplikacją narzędzi filozoficznych do analizy dramatu i inscenizacji.
Prezentacja multimedialna materiałów do analizy.
Analiza i interpretacja tekstów filozoficznych oraz dramatów
Kryteria oceny i ich procentowy udział w ocenie końcowej:
Ocena prezentacji -50%
Egzamin ustny – 50%
Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.
Warunkiem zaliczenia semestru zajęć jest aktywna obecność na zajęciach i wygłoszenie co najmniej 1 referatu oraz 1 prezentacji będącej samodzielną aplikacją narzędzi filozoficznych do zadań reżyserskich.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie dwóch semestrów zajęć.
Literatura
Podstawowa:
1. Kanon dramatów obowiązkowych dla studentów reżyserii
3. W. Jaeger, Paideia
4. H. Arendt, Kondycja ludzka (frgm)
5. G. Deleuze, Platon i pozór
6. K.H. Bohrer, Absolutna teraźniejszość (rozdz. Groza zjawiska i lęk oczekiwania. Tragedia grecka jako nowoczesna epifania; Powtórzenie mitu jako estetyka grozy)
7. B. Waldenfels, Topografia obcego
8. M. Foucault, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu (Przedmowa)
9. M.Foucault, Słowa i rzeczy (rozdz. Cztery podobieństwa, Panny dworskie, Sygnatury)
10. W.Pleśniarowicz, Przestrzenie deziluzji
11. M.Foucault, Nadzorować i karać (fragm..)
12. J.Derrida, Pismo i różnica (fragm..)
13. H.Buczyńska Garewicz, Miejsca, strony, okolice
14. H.Buczyńska Garewicz, Metafizyczne rozważania o czasie,
15. R. Hocke, Świat jako labirynt, (frgm)
16. Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji (rozdz. L.Goldman, Tragiczna wizja świata w teatrze Racine`a; J. Starobinski, Racine i poetyka spojrzenia; G.Bachelard, Dialektyka wnętrza i zewnętrza)
17. .F.W.J.Schelling, Filozofia sztuki, fragm..
18. A. W. Schlegel, O niezrozumiałości
19. S. Kierkegaard, O ironii
20. G. Deleuze, Nietzsche i filozofia (frgm.)
21. . R.Girard, Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne (r. I Pragnienie trójkątne)
22. G.W.F. Hegel, Estetyka t.1, Wstęp
23. I.Kant, Krytyka władzy sądzenia, cz. I, ks. II)
24. M. Heidegger, O żródle dzieła sztuki
Uzupełniająca:
1. Samodzielnie wybrane przez studentów przykłady literackie, dramaturgiczne i inscenizacyjne do analizy filozoficznej
2. Sartre, Byt i nicość (rozdz. Spojrzenie)
3. Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego,
4. W. Benjamin, Paryż II Cesarstwa,
5. G. Debord, Społeczeństwo spektaklu
6. C. Wodziński, Święty Idiota
7. A. Bielik, Duch powierzchni
8. Ch. Taylor, Etyka autentyczności
9. J.Baudrillard, Symulakry i symulacja