Dramaturgia teatru lalek I WSL/RTL/DTL-L

Analiza dramatologiczna zarówno polskiej klasyki lalkowej (np. sztuk Jana Wilkowskiego, Jana Ośnicy, Natalii Gołębskiej), jak i utworów pisarzy współczesnych (Piotra Tomaszuka, Tadeusza Słobodzianka, Marty Guśniowskiej, Roberta Jarosza, Moniki Milewskiej, Maliny Prześlugi, Michała Walczaka, Anny Andraki, Kuby Kaprala, Tomasza Kaczorowskiego i innych).
W przypadku sztuk obcych: analiza dramatologiczna zarówno klasyki lalkowej ("Faust", "Don Juan", sztuki z udziałem Poliszynela), jak i tekstów okresu awangardy (Edwarda G. Craiga, Federico Garcii Lorki, Alfreda Jarry’ego, Michela de Ghelderode) oraz sztuk współczesnych (Ulricha Huba, Karin Serres, Phillippe'a Dorina, Martina Baltscheita i innych).
Analizowanie i interpretowanie dawnej i nowej dramaturgii teatru lalek ma nie tylko przynieść studentom orientację w dawnej i współczesnej literaturze, ale uczulić ich na lalkarską perspektywę. Uczymy się, jak czytać utwory dramatyczne, by wydobyć z nich potencjał lalkowy i przekładać język literatury na język animacji.

W cyklu 2023/24-L:

P l a n z a j ę ć w s e m e s t r z e l e t n i m

WSPÓŁCZESNA DRAMATURGIA POLSKA

1. Piotr Tomaszuk i Tadeusz Słobodzianek: "Turlajgroszek" oraz Robert Jarosz: "W beczce chowany"
Lit.: ● Piotr Tomaszuk i Tadeusz Słobodzianek, "Turlajgroszek. Historia naiwna dla teatru lalek", „Dialog” 1990, nr 11. ● Robert Jarosz, "W beczce chowany", „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 22, Poznań 2006.

2. Michał Walczak: "Ostatni tatuś" oraz "Janosik. Naprawdę prawdziwa historia"
Lit.: ● Michał Walczak, "Ostatni tatuś", „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 27, Poznań 2008; lub [w:] Michał Walczak, "Podróż do wnętrza pokoju", t. 2, Kraków 2009. ● Michał Walczak, "Janosik. Naprawdę prawdziwa historia", „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 30, Poznań 2010.

3. Marta Guśniowska: "A niech to Gęś kopnie!" oraz "Marvin"
Lit.: ● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 37, Poznań 2014. ● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 40, Poznań 2016. ● Halina Waszkiel, "Lekarstwo na zło. Sztuki Marty Guśniowskiej", „Teatr” 2011, nr 11.

4. Marta Guśniowska: "Ony"
„Dialog” 2013, nr 7-8; lub: „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 35, Poznań 2013.

5. Malina Prześluga: "Dziób w dziób" oraz "Pan Lampa"
● „Dialog” 2013, nr 7-8; albo: „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 35, Poznań 2013.
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 40, Poznań 2016

6. Malina Prześluga: "Chodź na słówko" oraz "Ile żab waży księżyc"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 35, Poznań 2013.
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 44, Poznań 2018.

7. Anna Andraka: "Wolf"
● https://www.teatrminiatura.pl/media/zinnia_entry_files/wolf_anna_andraka_1.pdf
● Halina Waszkiel, "Anna Andraka" [Cykl: "Nowi dramatopisarze"], „Teatr Lalek” 2020, nr 4

8. Tomasz Kaczorowski: "[●REK]in Pol" oraz "Opowieść o tym, jak przeżyć godnie życie"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 44, Poznań 2018
● Tomasz Kaczorowski, "Sześć opowieści o tym, jak godnie przeżyć życie", Warszawa 2021
● Halina Waszkiel, "Tomasz Kaczorowski" [Cykl: "Nowi dramatopisarze"],„Teatr Lalek” 2021, nr 1
● Joanna Żygowska, "Wyobraź sobie" [w:] Tomasz Kaczorowski, "Sześć opowieści o tym, jak godnie przeżyć życie", Warszawa 2021

9. Kuba Kapral, "Śmieciory" oraz "NieWażny głos"
● Tekst "Śmieciorów" w wersji elektronicznej
● https://teatrminiatura.pl/media/zinnia_entry_files/NieWazny_glos_Jakub_Kapral.pdf
● Halina Waszkiel, "Kuba Kapral" [Cykl: "Nowi dramatopisarze"], „Teatr Lalek” 2020, nr 2-3

10. Kamila Oleksiak-Czerwińska: "Wielki Buzz Grow" oraz Magda Mrozińska, "Perły i szczypaki"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 45, Poznań 2019.
● Halina Waszkiel, "Magdalena Mrozińska" [Cykl: "Nowi dramatopisarze"], „Teatr Lalek” 2022, nr 1

11. Katarzyna Matwiejczuk: "Atumammamuta" oraz "Biruta i tajemnica rzeki"
● obie sztuki w wersji elektronicznej
● Halina Waszkiel, "Katarzyna Matwiejczuk" [Cykl: "Nowi dramatopisarze"], „Teatr Lalek” 2022, nr 4

WSPÓŁCZESNA DRAMATURGIA OBCA

12. Ulrich Hub, "Na Arce o ósmej" oraz "Kangur"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 26, Poznań 2008.
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 38, Poznań 2015.

13. Suzanne Lebeau, "Olbrzymek" oraz Karin Serres, "Jagoda i niedźwiedzie"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 38, Poznań 2015
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 34, Poznań 2012

14. Phillippe Dorin, "Czekając na Tomcia Palucha" oraz Martin Baltscheit, "Wrona i Niedźwiedź albo Słońce świeci wszystkim"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 20, Poznań 2004
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 43, Poznań 2018

15. Ingeborg von Zadow, "Chodź teraz idź"
● „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży” nr 43, Poznań 2018

Koordynatorzy przedmiotu

Karolina Dąbrowska

Efekty kształcenia

W zakresie wiedzy:
Absolwent zna i rozumie repertuar związany ze specjalnością studiów (R_W02, P7U_W, P7S_WG, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji oraz dysponuje poszerzoną wiedzą, która pozwoli mu na zbudowanie kontekstu historycznego i kulturowego w dziele teatralnym (R_W04, P7U_W, P7S_WK, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie w pogłębionym stopniu cechy reżysera teatru lalek jako twórcy kultury i podmiotu konstytuującego struktury społeczne oraz zasady ich funkcjonowania (R_W05, P7U_W, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie wzajemne relacje między teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów, a także wykorzystuje tę wiedzę do dalszego
rozwoju artystycznego (R_W11, P7U_W, P7S_WG).

W zakresie umiejętności:

Absolwent potrafi dysponować wiedzą i umiejętnościami potrzebnymi do kreowania koncepcji artystycznych; prezentować wysoko rozwiniętą osobowość
twórczą umożliwiającą ich tworzenie i realizację (R_U01, P7U_U, P7S_UW).

Absolwent potrafi zrozumieć istotę konstrukcji tekstu scenariusza, samodzielnie ocenić tekst literacki i możliwości jego wykorzystania w procesie
budowania dzieła teatralnego z użyciem środków teatru lalek (R_U02, P7U_U, P7S_UW).

Absolwent potrafi tworzyć ustne i pisemne wypowiedzi z zakresu sztuk teatralnych w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną (R_U12, P7U_U
P7S_UK).
W zakresie komunikacji społecznej:

Absolwent jest gotów do wykorzystania nabytej wiedzy w celu formułowania sądów i rozwiązywania problemów poznawczych praktycznych; jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści (R_K01, P7U_K, P7S_KK).

Kryteria oceniania

Aktywny udział w zajęciach jako podstawa zaliczenia. Praca pisemna na zakończenie semestru zimowego. Zaliczenie na ocenę w formie egzaminu ustnego na zakończenie semestru letniego.

Literatura

1. Teksty wskazanych dramatów zaczerpnięte z antologii, zbiorów autorskich oraz czasopism („Teatr Lalek”, Dialog”, „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży”)
2. „Antologia klasycznych tekstów teatru lalek”, oprac. Henryk Jurkowski, t. I-III, Wrocław 1999-2003
3. Halina Waszkiel, „Dramaturgia polskiego teatru lalek”, Warszawa 2013
4. Jolanta Ewa Wiśniewska, „W poszukiwaniu ‘Złotego klucza’. Polska twórczość dramatyczna dla teatru lalek (1945-1970)”, Łódź 1999
5. „Dziecko i teatr w przestrzeni kultury”, pod red. Marty Karasińskiej i Grzegorza Leszczyńskiego, t. I: „Teatr w świecie”, t. II: „Świat w teatrze”, Poznań 2007
6. Henryk Jurkowski, „Dzieje literatury dramatycznej dla teatru lalek”, Wrocław 1991
7. „Kulturowe konteksty baśni”, pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, t. I: „Rozigrana córa mitu”, Poznań 2005; t. II: „W poszukiwaniu straconego królestwa”, Poznań 2006
8. „Polskie sztuki dla teatru lalek. Antologia”, oprac. Wiesława Domańska i Stanisław Wilczek, Łódź 1984
9. „Sztuka dla dziecka jako forma komunikacji społecznej”, t. I pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, t. II pod red. Marty Karasińskiej, Poznań 2009
10. Weronika Kostecka, "Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką", Warszawa 2014
11. Jan Wilkowski, "Spowiedź w drewnie. Dramaty", wybór i oprac. H. Waszkiel, Warszawa 2020

W cyklu 2023/24-L:

Jak wyżej - literatura bieżąca została dobrana do każdego tematu.

Literatura uzupełniająca (do wyboru, ta sama co w semestrze zimowym; układ alfabetyczny):

"Antologia klasycznych tekstów teatru lalek", oprac. Henryk Jurkowski, t. I-III, Wrocław 1999-2003

Jurkowski Henryk, "Dzieje literatury dramatycznej dla teatru lalek", Wrocław 1991

„Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży”, Poznań, Centrum Sztuki Dziecka

"Polskie sztuki dla teatru lalek. Antologia", oprac. Wiesława Domańska i Stanisław Wilczek, Łódź 1984

„Teatr Lalek”, kwartalnik, POLUNIMA

Waszkiel Halina, "Dramaturgia polskiego teatru lalek", Warszawa 2013

Waszkiel Halina, "Lalki wobec końca antropocenu", [w:] "LALKA NOVA: nowe znaczenia lalki w teatrze i sztukach performatywnych”, Wydział Lalkarski wrocławskiej Filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, Wrocław 2022

Wilkowski Jan, "Spowiedź w drewnie. Dramaty", wybór i oprac. Halina Waszkiel, oprac. tekstów Grzegorz Kowalski, seria: Dramat polski. Reaktywacja, pod red. Artura Grabowskiego i Jacka Kopcińskiego, tom 12, Warszawa 2020, IBL PAN.

Wiśniewska Jolanta Ewa, "W poszukiwaniu 'Złotego klucza'. Polska twórczość dramatyczna dla teatru lalek (1945-1970)", Łódź 1999

Wiśniewska Marzenna, "Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią", Toruń 2022 [gł. Wstęp, s. 7-19]

Strony internetowe: www.nowesztuki.pl, www.e-teatr.pl, strony internetowe polskich teatrów lalek

Uwagi

W cyklu 2023/24-L:

Zajęcia mogą być przeprowadzona online lub zdalnie.