Wyspiański i kontynuacje WOT/M/GTK/Wysp-L
Zajęcia teoretyczno-praktyczne, polegające na wnikliwym czytaniu i omawianiu wybranych dramatów Stanisława Wyspiańskiego, w odniesieniu do różnorodnych kontekstów współczesnych autorowi (m.in. Rudolf Starzewski, Stanisław Brzozowski, Stanisław Lack, Ostap Ortwin), jak i późniejszych związanych z analizą jego dramatów. Ważnym elementem będą też różnorodne działania artystyczne odwołujące się do dziedzictwa Wyspiańskiego, a także współczesne konteksty krytyczne, które mogą być pomocne w nowych interpretacjach jego twórczości.
Zakres poszczególnych tematów:
1. Czytanie Wesela.
2. Wokół rodowodu postaci z Wesela (Plotka o Weselu, spektakl Albośmy to jacy tacy w reż. Piotra Cieplaka, Encyklopedia Wesela Rafała Węgrzyniaka)
3. Wesele a temat Żydów (spektakle Zamkow i Libera, współczesne konteksty).
4. Wątek zjaw w Weselu – różnorodne interpretacje teatralne (m.in. Hanuszkiewicz, Zamkow, Liber, Klata, Zadara)
5.Wątek walki klasowej w Weselu i Wyzwoleniu.
6.Chocholi taniec i jego interpretacje (m.in. Grzegorzewski). Tzw. IV akt Wesela, czyli wokół hymnu Veni Creator.
7. Wajda – Wszystko na sprzedaż jako propozycja nowej Plotki o Weselu.
8. Wyzwolenie i Hamlet jako źródła idei „teatru monumentalnego” Leona Schillera i Wilama Horzycy.
9. Różnorodne interpretacje aktu II Wyzwolenia (rola i znaczenia poszczególnych Masek).
10. Kontekst grobów królewskich, pomnika Mickiewicza i Wawelu jako elementy twórczości Wyspiańskiego.
11. Widowisko „Polska współczesna” w kontekście spektakli Konrada Swinarskiego i Kazimierza Dejmka. Motyw szekspirowskiej „Pułapki na myszy” – Hamlet Wyspiańskiego.
12. Aktorzy prowincjonalni w reż. Agnieszki Holland jako propozycja filmowej interpretacji Wyzwolenia.
13. Geniusz z Wyzwolenia – kim dla Wyspiańskiego był Mickiewicz? Interpretacja Dziadów w reż. Wyspiańskiego
14. Motywy antyczne w Wyzwoleniu. Wyspiański a antyk.
15. Hamlet Wyspiańskiego jako testament dla polskiego teatru (Juliusz Osterwa, Jerzy Grotowski).
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 1 Znać twórczość dramaturgiczną i teoretyczną Stanisława Wyspiańskiego (w szczególności tytuły poddawane szczegółowej analizie podczas zajęć: Wesele, Wyzwolenie, Hamlet). K_W04
EM 2 Znać wpływ twórczości Wyspiańskiego na różnorodne zjawiska w teatrze XX i XXI wieku (m.in. Leon Schiller i Wilam Horzyca, Juliusz Osterwa i Reduta, Tadeusz Kantor, Jerzy Grotowski, Andrzej Wajda, Adam Hanuszkiewicz, Lidia Zamkow, Konrad Swinarski, Jerzy Grzegorzewski, Anna Augustynowicz, Piotr Cieplak, Jan Klata). K_W05
EM 3 Znać najważniejsze interpretacje twórczości Wyspiańskiego (m.in. Stanisław Brzozowski, Ostap Ortwin, Tadeusz Boy-Żeleński, Aniela Łempicka, Kazimierz Wyka, Andrzej Kijowski, Konstanty Puzyna, Zbigniew Raszewski, Ewa Miodońska-Brookes, Maria Prussak, Dariusz Kosiński). K_W09
Umiejętności
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 4 Potrafić czytać dramat klasyczny ze zrozumieniem i świadomością związanych z nim kontekstów. K_U01
EM 5 Potrafić w twórczy i samodzielny sposób interpretować dramat klasyczny za pomocą nowoczesnych metodologii badawczych. K_U04
EM 6 Potrafić dostrzegać twórczy i wywrotowy potencjał dramatu klasycznego. K_U06
Kompetencje personalne i społeczne
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 7 Potrafić ocenić wpływ projektów artystycznych na zjawiska społeczne. K_K03
EM 8 Posiadać kompetencje, by krytycznie uczestniczyć we współczesnej debacie publicznej. K_K04
EM 9 Potrafić realizować misję publiczną w oparciu o realizowane projekty artystyczne i społeczne. K_K05
Kryteria oceniania
Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach. Obowiązuje systematyczne czytanie lektur zadawanych na zajęcia. Studenci w grupach przygotowują własne interpretacje fragmentów dramatów posiłkując się materiałami wizualnymi lub lekturami.
Literatura
1. Podstawowa:
- Stanisław Wyspiański, Wesele, Wyzwolenie, Studium o Hamlecie, Powrót Odysa
- Dariusz Kosiński, Polski teatr przemiany
- Stanisław Brzozowski, Życie i śmierć w twórczości Stanisława Wyspiańskiego
- Ostap Ortwin, Misterium życia i śmierci w twórczości Stanisława Wyspiańskiego
- Maria Prussak, Wyspiański w labiryncie teatru; Po ogniu szum wiatru cichego
- Ewa Miodońska-Brookes, Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego
- Rafał Węgrzyniak, Encyklopedia „Wesela” (fragmenty)
- Leon Schiller, Teatr ogromny
Wilam Horzyca, Wyspiański a futuryzm
2. Uzupełniająca:
- Dorota Sajewska, Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru wielkiej wojny
- Aniela Łempicka, „Wesele” we wspomnieniach i krytyce
- Kazimierz Wyka, Teka Stańczyka na tle historii Galicji
- Marshall Berman, „Wszystko co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności