Ekonomia teatru WOT/M/AOP/ET
Czy teatr jest produktem, a jeśli tak, to na czym polega specyfika tego produktu? Dlaczego kultura nie zawsze podlega zasadom wolnego rynku? Czy artyści są gotowi pracować za darmo? Dlaczego teatr to „mądry sposób tracenia pieniędzy”, czyli czy teatr się opłaca? Od czego zależy liczba widzów? Kogo dofinansowujemy, finansując teatr ze środków publicznych? – na takie pytania próbuje odpowiedzieć ekonomia kultury. Ekonomia teatru jest jej częścią. Gdy w 1966 roku Baumol i Bowen zaczynali pierwsze badania w obszarze ekonomii teatru, mieli do czynienia z „dziewiczym lądem”. Pół wieku rozwoju ekonomii kultury, dostęp do coraz lepszej statystyki kultury, otworzyło interdyscyplinarny obszar badań, do którego stosuje się narzędzia i teorie z wielu obszarów ekonomii.
Program zajęć obejmuje następujące bloki tematyczne:
1. Charakterystyka ekonomiczna sektora teatralnego na tle sektora kultury:
- specyfika dóbr kultury i spektakli teatralnych w ramach ekonomicznej teorii dóbr,
- struktura sektora i sposoby finansowania - opis statystyczny,
- uczestnicy rynku: instytucje i artyści.
2. Podaż w sektorze teatralnym:
- produkcja kultury: funkcja produkcji, proces produkcji, kreatywność jako czynnik produkcji,
- struktura kosztów, „choroba kosztów”,
- rynek pracy artystów i ekonomia praw autorskich.
3. Popyt w sektorze teatralnym:
- charakterystyka publiczności teatralnej i czynniki wpływające na popyt,
- struktura przychodów teatrów.
4. Publiczny charakter dóbr kultury na przykładzie spektaklu teatralnego:
- rola sektora publicznego w tworzeniu sektora kultury – argumenty ekonomiczne,
- wartość dóbr i usług kultury – metody wyceny nierynkowej,
- ekonomiczna ocena polityki kulturalnej.
5. Elementy finansów w teatrze:
- planowanie i ewidencjonowanie kosztów, dokumenty finansowe w teatrze,
- umowy zawierane przez teatr – charakterystyka, przykłady, zastosowanie,
- dotacja podmiotowa i celowa dla teatru, inne źródła środków na finansowanie działalności teatralnej (wniosek grantowy i rozliczenie wniosku),
- podstawy zamówień publicznych,
- podatki w teatrze – aspekty prawne i księgowe,
- obowiązki sprawozdawcze instytucji kultury.
Metody wykorzystywane do realizacji programu:
- lektura tekstu naukowego i branżowego,
- warsztaty – analiza ilościowa danych sektora kultury, prezentacja wybranych metod statystycznych,
- analiza przykładowych dokumentów teatralnych.
Program może zostać dostosowany do szczególnych zainteresowań uczestników zajęć.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student:
- ma pogłębioną wiedzę o miejscu wiedzy o teatrze w systemie nauk humanistycznych i jej powiązaniach z innymi naukami, pozwalającą na integrowanie różnych dyscyplin naukowych; K_W01
- ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat różnorodnych metodologii nauk humanistycznych oraz ich zastosowania w dziedzinie wiedzy o teatrze; K_W03
- ma pogłębioną wiedzę o instytucjach kultury, zwłaszcza instytucjach teatralnych, zna stwarzane przez nie możliwości własnej aktywności i rozwoju zawodowego; K_W15
- ma rozszerzoną wiedzę na temat społecznej i pedagogicznej roli teatru; K_W017
- ma podstawową wiedzę na temat możliwości pozyskiwania środków na przedsięwzięcia teatralne, ich wydatkowania i rozliczania. K_W18
Student:
- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę, rozwijać umiejętności i kierować własną karierą zawodową, wykorzystując różnorodne źródła i metody, w tym kontakty ze specjalistami, w języku polskim i obcym; K_U01
- umie wyszukiwać, gromadzić, krytycznie oceniać i weryfikować informacje i materiały źródłowe (w języku polskim i obcym), przydatne dla określonych celów; K_U02
- posiada pogłębione umiejętności badawcze, pozwalające na samodzielne formułowanie i rozwiązywanie oryginalnych problemów, z uwzględnieniem krytycznej analizy stanu badań, również w perspektywie interdyscyplinarmej; K_U03
- posiada umiejętność syntetycznego i interdyscyplinarnego łączenia i wykorzystania wiedzy z innych nauk humanistycznych i społecznych; K_U04
- jako uczestnik dyskusji – panelu – dysputy naukowej potrafi zaprezentować oryginalne stanowisko, pogląd bądź hipotezę, wsparte gruntowną wiedzą; K_U07
- potrafi przygotować różnego rodzaju prace pisemne ze świadomością gatunków i umiejętnością ich syntezy, swobodnie i kreatywnie posługuje się językiem; K_U09
- ma podstawowa umiejętności w zakresie zarządzania instytucjami kultury, a w szczególności instytucjami teatralnymi. K_U13
Student:
- wykorzystuje możliwości wyboru dróg dalszego kształcenia, osobistego rozwoju i kariery zawodowej. K_K02
Kryteria oceniania
1. Udział w zajęciach (dopuszczalne 2 nieusprawiedliwione nieobecności).
2. Aktywny udział w dyskusjach w trakcie zajęć.
3. Przygotowanie eseju, w którym wybrane zagadnienie teatralne zostanie przedstawione z wykorzystaniem narzędzi i języka ekonomii teatru i/lub finansów i rachunkowości. Wypowiedź ma być usytuowana w kontekście wybranej literatury przedmiotu.
Literatura
W. Baumol, W. Bowen, 1966, Performing arts – The Economic Dilemma, New York.
D. Throsby, G. Withers, 1979, The Economics of the Performing Arts, New York.
V. Ginsburgh, D. Throsby (red.), 2006, Handbook of th Economics of Art. and Culture, North Holland (wybrane rozdziały).
E. Ostapowicz (red.), 2013, Rachunkowość i podatki w instytucjach kultury, Warszawa.
H. Trzeciak, Ekonomia teatru, wyd. Instytut Teatralny, Warszawa 2011.
wybrane artykuły anglojęzyczne z zakresu ekonomii kultury (czasopismo „Journal of Cultural Economics” i „International Journal of Cultural Policy”)