Teatr i kultura włoska WOT/L/TrWlos
Zajęcia będą poświęcone XX-wiecznej kulturze Włoch i jej przeobrażeniom na tle społeczno-politycznym. Przyjrzymy się głównym włoskim ruchom artystycznym tego okresu (futuryzm, neorealizm, arte povera) i ich związkom z teatrem , twórczości wybranych włoskich dramatopisarzy i reżyserów oraz modelowi organizacji współczesnego życia teatralnego we Włoszech. Na zajęciach omawiane będą zarówno wybrane przedstawienia i dramaty, jak i filmy oraz dzieła sztuk wizualnych.
Najważniejsze zagadnienia:
1. Futuryzm – założenia i strategie działania; performatywny charakter awangardowej rewolucji. Obszary futurystycznych poszukiwań teatralnych: widz, scenografia, maszyna.
2. Futuryzm i faszyzm – futuryzm jako program odnowy światopoglądowej Włoch / teatr jako forma agitacji i oddziaływania na tłumy
3. Gabriele d’Annunzio - celebryta, dramatopisarz, prekursor faszyzmu
4. Neorealizm – panorama powojennych zniszczeń, próba ideologicznej odbudowy kraju, mit włoskiego ruchu oporu, rozrachunki z faszyzmem: Vittorio De Sica, Roberto Rossellini
5. Neorealizm a teatr – Eduardo De Filippo, Piccolo Teatro di Milano
6. Włoska neoawangarda teatralna: rzymskie piwnice, Carmelo Bene, kształtowanie się teatru poszukującego (teatro di ricerca)
7. Pomnik lat 60.: Słodkie życie Federica Felliniego – kontekst społeczno-kulturowy, analiza filmu. Współczesne nawiązania: Wielkie piękno Paola Sorrentino.
8. Arte povera: historia nazwy, założenia, główne dzieła, związki z teatrem, dziedzictwo
9. Pier Paolo Pasolini: intelektualista i reżyser. Manifest teatralny i tragedie. Kontekst społeczno-polityczny lat 70.
10. Dario Fo – polityczność i reinterpretacja tradycji komedii dell’arte
11. Romeo Castellucci i Societas Raffaello Sanzio, nowe pokolenie włoskich twórców teatru
12. Model organizacji teatru we Włoszech
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 1 Mieć podstawową wiedzę na temat najważniejszych ruchów artystycznych we Włoszech XX wieku i ich związków z teatrem K_W04
EM 2 Mieć podstawową wiedzę na temat włoskiej dramaturgii i teatru XX wiekuK_W09
EM 3 Znać model organizacyjny włoskiego teatru K_W20
Umiejętności student po zakończeniu kursu powinien:
EM 4 Wymienić i scharakteryzować główne XX-wieczne ruchy artystyczne we Włoszech oraz wpisać je w kontekst społeczno-kulturowy. K_U03
EM 5 Umieć opisać model organizacyjny teatru we Włoszech i wskazać jego mocne i słabe strony. K_U04
EM 6 Scharakteryzować twórczość wybranych włoskich dramatopisarzy. K_U06
Kompetencje personalne i społeczne
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 7 Umieć porównywać zjawiska z różnych dziedzin współczesnej kultury. K_K01
EM 8 Być otwarty na poszerzanie zakresu swojej wiedzy językowo-kulturowej K_K04
EM 9 Posiadać umiejętność syntetycznego ujęcia wybranego tematu i współpracy w grupie. K_K04
Kryteria oceniania
1. Aktywność w dyskusji i lektura wskazanych tekstów (25%)
2. Przygotowanie referatu (25%)
3. Egzamin (50%)
Literatura
Podstawowa (dramaty i wybrane rozdziały książek):
1. Gabriele D’Annunzio, Córka Joria. Tragedia pasterska, Warszawa 1909
2. Carolyn Christov-Bakargiev, Arte Povera, Phaidon Press, London 1999. (przedruk manifestu Germano Celanta z 1969 roku)
3. Eduardo De Filippo, Nieustające egzaminy, w: tegoż, Trzy komedie, Warszawa 1991.
4. Dario Fo, Trzy zbiry: farsa w stylu komedii dell'arte, „Dialog” 1998 nr 6.
5. Monika Gurgul, Historia teatru i dramatu włoskiego od XIX do XXI wieku. T.2, Universitas, Kraków 2008.
6. Monika Gurgul, Teatr Daria Fo, Universitas, Kraków 1997.
7. Tomasz Kireńczuk, Od sztuki w działaniu do działania w sztuce. Filippo Tommaso Marinetti i teatr włoskich futurystów, Księgarnia Akademicka, Kraków 2008.
8. Tadeusz Miczka, Kino włoskie, Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009.
9. Pier Paolo Pasolini, Manifest o nowy teatr, w: Eleonora Udalska (red.), O dramacie. Od Sartre’a do Mrożka: poetyki, manifesty, komentarze, Znak, Warszawa 1997.
10. Pier Paolo Pasolini, Pilades, w: tegoż, Pilades. Calderon, Kraków 2007.
11. Oriana Fallaci, Wywiady z władzą, Świat książki, Warszawa 2012 (Prolog i rozdział 1).
12. Oriana Fallaci, Marksista w Nowym Jorku, w: tejże, Pasolini. Niewygodny człowiek, Świat książki, Warszawa 2018.
13. Dorota Semenowicz, Wyjść poza formy. Teatr Carmela Benego, „Didaskalia” 2017 nr 138.
14. Joanna Zając, Dwie koncepcje dramatu. D’Annunzio – Pirandello, Księgarnia Akademicka, Kraków 2003.
15. blok poświęcony Dario Fo w: "Didaskalia" 1997 nr 22.
Uzupełniająca:
1. Cezary Bronowski, Historia dramaturgii włoskiej XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
2. Germano Celant, Arte Povera: History and Stories, Electa, Milan 2011.
3. Stefano Ciammaroni, Archiwista narodzin i śmierci, „Kwartalnik filmowy” 2009 nr 67/68.
4. Oriana Fallaci, List do nienarodzonego dziecka, Świat książki, Warszawa 2017.
5. Józef Andrzej Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum, Wrocław 2003.
6. Monika Gurgul, O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
7. Dorota Semenowicz, To ni jest obraz. Teatr Romea Castellucciego i Societas Raffaello Sanzio, Ha!Art, Fundacja Malta, Kraków-Poznań 2013.