Dramat skandynawski WOT/L/DrSkan
Na zajęciach omówiona zostanie twórczość wybranych skandynawskich dramatopisarzy, a także niektóre realizacje sceniczne i filmowe ich dzieł. Dyskusje nad poszczególnymi tekstami powinny zarysować różne możliwości interpretacji utworów, ich scenicznego potencjału, a także roli, jaką pełniły i mogą pełnić w kulturze. Dyskusje powinny być przede wszystkim źródłem inspiracji do dalszej, samodzielnej pracy i pogłębiania zainteresowania kulturą skandynawską. Zajęcia zostaną podzielone na bloki tematyczne:
1. Ludvig Holberg i kultura teatralna Skandynawii w początkach XVIII wieku.
2. Henrik Ibsen (jako autor skandynawski i globalny) i różne sposoby rozumienia realizmu, poetyckości i polityczności w teatrze: Peer Gynt, Wróg ludu, Dom lalki, Hedda Gabler (fragmenty inscenizacji i filmów europejskich, amerykańskich i azjatyckich - m.in. Peter Stein, Ingmar Bergman, Robert Wilson, Mabou Mines, Thomas Ostermeier, Jan Klata, chińska opera yueju).
3. August Strindberg – kulturowe i estetyczne poszukiwania Strindberga, eksperymenty z naturalizmem i „supranaturalizmem”: Panna Julie, Sonata widm (fragmenty inscenizacji i filmów Alfa Sjöberga, Ingmara Bergmana, Frederica Fisbacha, Matsa Eka)
4. Jon Fosse – oblicza skandynawskiej melancholii: Sen o jesieni (fragmenty inscenizacji Pawła Miśkiewicza, Patrice’a Chereau i Luka Percevala)
Formy dydaktyczne:
1. Autorski wykład konwersatoryjny
2. Analiza i interpretacja materiałów audiowizualnych
3. Konwersatorium oparte na grupowej dyskusji i dialogu dydaktycznym
4. Praca w grupach (minidebaty)
W cyklu 2023/24-L:
Na zajęciach omówiona zostanie twórczość wybranych skandynawskich dramatopisarzy, a także niektóre realizacje sceniczne i filmowe ich dzieł. Dyskusje nad poszczególnymi tekstami powinny zarysować różne możliwości interpretacji utworów, ich scenicznego potencjału, a także roli, jaką pełniły i mogą pełnić w kulturze. Dyskusje powinny być przede wszystkim źródłem inspiracji do dalszej, samodzielnej pracy i pogłębiania zainteresowania kulturą skandynawską. Zajęcia zostaną podzielone na bloki tematyczne: Formy dydaktyczne: |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
osoba studiująca po zakończeniu kursu powinna:
EM 1 - mieć ogólną orientację w dziejach dramatu i teatru skandynawskiego; umieć rzeczowo scharakteryzować twórczość wszystkich omówionych dramatopisarzy, a także wskazać związki pomiędzy nimi oraz opisać linie rozwoju dramatu w Skandynawii K_W04; K_W09
EM 2 - umieć wskazać społeczno-kulturowe uwarunkowania twórczości omawianych dramatopisarzy, a także społeczne i filozoficzne problemy, które się w tej twórczości pojawiają K_W01; K_W11
EM 3 - umieć określić wpływ skandynawskich dramatopisarzy na rozwój dramatu oraz teatru europejskiego i światowego K_W06; K_W12
Umiejętności
osoba studiująca po zakończeniu kursu powinna:
EM 4 - umieć samodzielnie szukać odpowiednich i różnorodnych kontekstów kulturowych, umożliwiających lekturę obcych tekstów dramatycznych K_U01; K_U02
EM 5 - samodzielnie porównywać różne sposoby odczytywania dramatów skandynawskich, a także ich różne wizje sceniczne zrealizowane w teatrze XIX i XX wieku K_U05; K_U06
EM 6 - umieć formułować nowe pytania badawcze, by pogłębiać i rozwijać zdobytą wiedzę na temat dramatu skandynawskiego i jego roli w europejskiej kulturze K_U03
Kompetencje personalne i społeczne
osoba studiująca po zakończeniu kursu powinna:
EM 7 - w kompetentny i odpowiedzialny sposób analizować oceniać sposoby wykorzystania dramaturgii skandynawskiej we współczesnym teatrze polskim, europejskim i światowym K_K01
EM 8 - umieć upowszechniać wiedzę na temat dramatu i teatru oraz ich kulturotwórczej roli (ze szczególnym uwzględnieniem dramatu skandynawskiego) K_K03
EM 9 - być przygotowana do udziału w różnych formach dialogu międzykulturowego, m.in. w międzynarodowych projektach teatralnych K_K06
Kryteria oceniania
W przypadku większej liczby nieobecności lub niewystarczającej aktywności podczas zajęć trzeba w trakcie rozmowy zaliczeniowej odpowiedzieć na dodatkowe pytania na temat materiału omawianego na zajęciach.
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest 1) pozytywna ocena umiejętności analizy i interpretacji dramatów omawianych na zajęciach (na zajęciach; w przypadku niewystarczającej aktywności w czasie zajęć należy odpowiedzieć na dodatkowe pytanie/a), 2) ustne, problemowe przedstawienie podczas indywidualnej rozmowy zaliczeniowej wybranego dramatu skandynawskiego nieomawianego na zajęciach (w sposób porównawczy, z uwzględnieniem problemów i kontekstów omawianych na zajęciach).
Kryteria oceny i ich procentowy udział w ocenie ostatecznej:
1) Przygotowanie do zajęć (w tym trzy obowiązkowe notatki przesyłane przed omawianiem tekstu dramatycznego na zajęciach), udział w dyskusjach i pracy grupowej na zajęciach (40 %).
2) Rozmowa zaliczeniowa (oceniana jest dogłębność i samodzielność opracowania wybranego dramatu skandynawskiego oraz umiejętność kontekstualizacji interpretacji w odniesieniu do materiału omawianego na zajęciach) (60%)
Literatura
• Podstawowa:
Teksty dramatyczne:
L. Holberg, Jeppe ze Wzgórza i inne sztuki, przekład, opr., posł., M. Sibińska, Gdańsk 2004
H. Ibsen, Peer Gynt, Dom lalki, Hedda Gabler (dowolne wydanie)
A. Strindberg, Panna Julia, Sonata widm (dowolne wydanie)
J. Fosse, Sen o jesieni, tłum. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2003 nr 12
C. Løveid, Austria, tłum. E. Partyga, w: J. Fosse, Suzannah, C. Løveid, Austria, Kraków 2007
Z wierzchu nie widać. Antologia nowego dramatu szwedzkiego, wyb. i przekł. D. Górecka, Kraków 2010
Opracowania:
Wstępy i wprowadzenia do polecanych wydań dramatów oraz do wydań BN dramatów Ibsena i Strindberga
J.L. Styan, Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce, przekł. M. Sugiera, Wrocław 1995 (wybrane rozdziały dotyczące Ibsena i Strindberga)
G. Matuszek, Naturalistyczne dramaty, Kraków 2008 (rozdziały o Ibsenie i Strindbergu)
• Uzupełniająca:
A. Nicoll, Dzieje dramatu, t. II, przeł. H. Krzeczkowski i in. Warszawa 1975 (rozdziały o Ibsenie i Strindbergu)
P. Szondi, Teoria nowoczesnego dramatu 1880-1950, przeł. E. Misiołek, Warszawa 1976
K. Szelągowska, Ludvig Holberg. Uczony, pisarz, prześmiewca, Białystok 2014
M. Sibińska, Skandynawski wiek świateł. Doświadczenia teatralne Ludviga Holberga, Gdańsk 2011
Zamki na lodzie, pod red. M. Sibińskiej i K. Michniewicz-Veisland, Kraków 2007
E. Beyer, Henryk Ibsen, przekł. B. Danilczuk, Gdańsk 1993
Ibsen czytany, Ibsen oglądany, red. E. Partyga, L. Sokół, Warszawa 2008
Ibsen. Odejścia i powroty, red. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2009
N. S. Alnæs, Wilkołak w salonie, tłum. E. Partyga, Kraków 2008 (o Ibsenie)
J. Kott, Ibsen na nowo odczytany, „Dialog” 1981, nr 7, s. 90-107
L. Sokół, „Peer Gynt” jako wyzwanie, „Dialog” 1998, nr 11
L. Sokół, Henryk Ibsen – mit osobisty, „Konteksty” 1998, nr ¾
M. Sugiera, Upiory i inne powroty, Kraków 2006 (fragmenty o Ibsenie i Strindbergu)
D. Sajewska, „Chore sztuki”: choroba, tożsamość, dramat, Kraków 2005 (fragmenty o Ibsenie i Strindbergu)
E. Partyga, Ibsena i Czechowa gry genologiczne, w: Oblicza realizmu, pod red. M. Borowskiego i M. Sugiery, Kraków 2007
E. Partyga, Hedda Gabler, czyli o doświadczeniu niemożności d(D)oświadcza(e)nia, w Literackie reprezentacje doświadczenia, pod. red. W. Boleckiego i E. Nawrockiej, Warszawa 2007
E. Partyga, Ibsenowskie konstelacje. Ćwiczenia w patrzeniu i czytaniu, Warszawa 2016
L. Sokół, August Strindberg, Warszawa 1981
L. Sokół, Strindberg, w: Wielki teatr świata. Wykłady otwarte na scenie przy Wierzbowej, cz. II, Warszawa 2005
J. Balbierz, „À propos inferna”. Tradycje wynalezione i dyskursy nieczyste w kulturach modernizmu skandynawskiego, Kraków 2012
L. Zern, Świecąca ciemność. Dramaturgia Jona Fossego, przeł. H. Thylwe, Warszawa 2007
F. Helland, Ideologia i hegemonia. Literatura polityczna dzisiaj, przeł. E. Partyga, „Dialog” 2010 nr 7/8.
Propozycje dramatów skandynawskich do samodzielnego opracowania:
Dowolny, nieomawiany na zajęciach dramat Holberga, Ibsena albo Strindberga.
Per Olov Enqvist, Noc trybad, przeł. Z. Łanowski, „Dialog” 1976 nr 2; Z życia dżdżownic, przeł. J. Hera, „Dialog” 1983 nr 2; Tupilak, przeł. A. Krajewski-Bola, „Dialog” 1996 nr 5-6; Twórcy obrazów, przeł. A. Krajewski-Bola, „Dialog” 1998 nr 10.
Jon Fosse, Sztuki teatralne, przeł. H. Thylwe, Sulejówek 2005; Imię, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2000 nr 1; Ładny letni dzień, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2001 nr 5/6; Sen, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2006 nr 10; Suzannah, przeł. E. Partyga, Kraków 2007; Dziewczyna na kanapie, przeł. E. Partyga (w: (Kon)teksty, Kraków 2009).
Cecilie Løveid, Maria Q., przeł. H. Thylwe, „Dialog” 1997 nr 11; Austria, przeł. E. Partyga, Kraków 2007; Córy Renu i inne kobiety, wyb., przeł. E. Partyga, Kraków 2008.
Lars Norén, Noc jest matką dnia, przeł. A. Krajewski-Bola, „Dialog” 1985 nr 9; Jesień i zima, przeł. H. Thylwe, „Dialog” 1997 nr 7; Cud-nie, przeł. H. Thylwe, „Dialog” 2001 nr 9; Terminal, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2007 nr 4; O miłości, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2011 nr 12.
Arne Lygre, Znikam, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2012 nr 9.
Katarina Frostenson, 4 monodramy. Sala P, przeł. L. Neuger, Kraków 1999; Traum: tragiczne i komiczne igraszki słowne, przeł. E. Niewiarowska (w: Sześć kobiet szuka reżysera, Podkowa Leśna 1998).
Peter Asmussen, Śmierć jest innym gatunkiem muzyki: dramaty wybrane, przeł. P. Partyka, Warszawa 2015; Plaża, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2005 nr 2; Za chwilę, przeł. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2009 nr 7-8;
Astrid Saalbach, Poranek i wieczór, przeł. B. Sochańska, „Dialog” 1998 nr 11.
Jens Bjørneboe, Ornitofile, przeł. J. Giebułtowicz, „Dialog” 1967 nr 7.
A. Saalbach, Czerwone i zielone, tłum. E. Frątczak-Nowotny, „Dialog” 2014 nr 9
F. Iunker, Śmierć Orkhona, „Dialog” 2010 nr 7/8
Z wierzchu nie widać. Antologia nowego dramatu szwedzkiego, wyb. i przekł. D. Górecka, Kraków 2010.
W cyklu 2023/24-L:
• Podstawowa: Propozycje dramatów skandynawskich do samodzielnego opracowania: |