Teoria teatru lalek WSL/TTL/TeorTL
Zajęcia poświęcone są refleksji teoretycznej nad teatrem, ze szczególnym uwzględnieniem teatru lalek. W ich trakcie omówione zostaną podstawowe teksty, stanowiące przykład refleksji nad istotą, zaletami oraz kontekstem funkcjonowania sztuki lalkarskiej, jak też postulowanego jej wpływu na teatr żywoplanowy. Przedstawione również będą sylwetki ich autorów, praktyków oraz teoretyków, jak też przeanalizowana geneza oraz kontekst ich fascynacji lalkami jako środkiem wyrazu. Istotna część zajęć dotyczyć będzie zagadnień związanych ze stosunkiem różnego rodzaju czynników, świeckich i duchownych, do profesji aktora. W pierwszej kolejności omówione zostaną przejawy negatywnych postaw wobec ludzi teatru, jak też argumenty wysuwane w różnych okresach historycznych przeciw sztuce teatru. Kolejnym elementem zajęć będzie refleksja nad przejawami fascynacji lalkami i teatrem lalek wśród artystów innych rodzajów sztuk, malarzy, rzeźbiarzy, twórców instalacji itp.
Zestaw zagadnień podejmowanych w trakcie zajęć:
1. Zarys historyczny refleksji nad teorią teatru lalek.
2. Stosunek do profesji aktora w dawnych wiekach
3. Animowane wyobrażenia w sferze sacrum. Religijne konotacje teatru lalek
4. W poszukiwaniu aktora idealnego. Samuel Foote i Heinrich von Kleist
5. Edward Gordon Craig i teoria nad-marionety.
6. Maurice Maeterlinck, Alfred Jarry, Wsewolod Meyerhold, Leon Schiller
7. Zalecenia dla aktorów: gra zimna czy gorąca?
8. Antonin Artaud. Koncepcja teatru i gry aktorskiej
9. Bauhaus, Fortunato Depero, Alexandra Exter, Paul Klee, Fernand Leger – lalka w świadomości artystów awangardy XX wieku
10. Polscy artyści plastycy i ich pojmowanie teatru lalek: Jan Berdyszak, Andrzej Pawłowski
11. Teatr przedmiotu
12. Sztuka aktora teatru lalek - Siergiej Obrazcow, E. Speransky
13. Teatr lalek jako źródło inspiracji
Jeśli zajdzie taka potrzeba - istnieje możliwość prowadzenia przedmiotu on-line.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza (w):
Absolwent zna i rozumie podstawowe zagadnienia z zakresu teorii teatru lalek (T_W01)
Absolwent zna i rozumie podstawowe linie rozwojowe teorii teatru lalek oraz ma orientację w piśmiennictwie związanym z tymi zagadnieniami (T_W05)
Absolwent zna i rozumie zasady prowadzenia refleksji teoretycznej nad teatrem lalek, wykorzystując podstawową znajomość faktów historycznych z zakresu historii teatru i związanych z nimi tradycji twórczych (T_W11)
Umiejętności (U):
Absolwent dysponuje wiedzą i umiejętnościami z zakresu teorii teatru lalek potrzebnymi do kreowania koncepcji artystycznych; prezentować wysoko rozwiniętą osobowość twórczą umożliwiającą ich tworzenie i realizację (T_U01)
Absolwent rozumie istotę konstrukcji rozważań teoretycznych nad teatrem lalek i możliwości ich wykorzystania w procesie budowania dzieła teatralnego z użyciem środków teatru lalek (T_U02)
Absolwent potrafi tworzyć ustne i pisemne wypowiedzi z zakresu teorii teatru lalek w oparciu o zdobytą wiedzę (T_U12)
Kompetencje społeczne (K):
Absolwent jest gotów do wykorzystania nabytej wiedzy z zakresu teorii teatru lalek w celu formułowania sądów i rozwiązywania problemów poznawczych praktycznych; jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści (T_K01)
Kryteria oceniania
Semestr V - zaliczenie
1. Na podstawie obecności i aktywności na zajęciach (ocena umiejętności krytycznej analizy omawianego materiału, aktywność w dyskusji), 30%
2. Kolokwium sprawdzające znajomość omawianych zagadnień, 70%
Dozwolone są 2 nieobecności nieusprawiedliwione. W przypadku większej liczby nieobecności student nie zostanie dopuszczony do zaliczenia. Warunkiem otrzymania oceny końcowej jest spełnienie wszystkich wymogów zaliczenia, tj. wykonanie wszystkich zadań cząstkowych.
Literatura
1. Edward Gordon Craig, O sztuce teatru, wybór: Grzegorz Sinko, tłum.: Maria Skibniewska, wstęp i noty: Zygmunt Hübner, Warszawa 1964
2. Denis Diderot, Paradoks o aktorze, w: idem, Paradoks o aktorze i inne utwory, przełożył i wstępem opatrzył Jan Kott, Warszawa 1958, s. 27-104
3. Heinrich von Kleist, O teatrze marionetek, „Teatr Lalek”, 1970
4. Henryk Jurkowski, Szkice z teorii teatru lalek, Łódź 1993
5. Henryk Jurkowski, Lalki w rytuale, „Konteksty”, nr 2 (241), 1998, s. 35-45
6. Henryk Jurkowski, Metamorfozy teatru lalek w XX wieku, Warszawa 2002
7. Henryk Jurkowski, Aktor w roli demiurga, Warszawa 2006
8. Leszek Kolankiewicz, Święty Artaud, Warszawa 1988
9. Kamil Kopania, Późnośredniowieczne i barokowe krucyfiksy animowane, „Teatr Lalek”, nr 2 (77), 2004, s. 40-46
1. Marie-Antoinette Allevy-Viala, “Wesele” w laboratorium teatru “Art et Action” w Paryżu, “Pamiętnik Teatralny”, z. 3-4, 1958
2. Kazimierz Braun, Wielka reforma teatru w Europie, Wrocław 1984
3. Edward Gordon Craig, Lalki i poeci (fragmenty), przekład: Henryk Jurkowski, „Teatr Lalek”, nr 1, 1970, s. 17
4. Samuel Foote, Tragedia modna, przekład: Henryk Jurkowski, w: Henryk Jurkowski (wybór i opracowanie), Antologia klasycznych tekstów teatru lalek. Renesans – Barok – Romantyzm, Wrocław 1999, s. 123-131
5. H. Gajewska (red.), Jan Berdyszak. Prace 1960-2006, Poznań 2006
6. Agnieszka Jelewska, Craig. Mit sztuki teatru, Warszawa 2007, szczególnie s. 150-179
7. Henryk Jurkowski, Aktor i jego nieożywiony sobowtór, „Didaskalia”, nr 43/44, 2001
8. Henryk Jurkowski, Sacre rappresentazioni, "Teatr Lalek", nr 1-2 (84-85), 2006, s. 2-14
9. Kamil Kopania, Teatr lalek, Bauhaus, Richard Teschner, Kineformy. Kilka uwag na temat wczesnej twórczości Andrzeja Pawłowskiego, "Kwartalnik Filmowy", nr 39-40, jesień-zima 2002, s. 255-262 [xero w bibliotece AT]
10. Kamil Kopania, „Rood of Grace” z opactwa cystersów w Boxley, „Barok. Historia – Literatura – Sztuka”, nr XI/2 (22), 2004, s. 119-129 [xero w bibliotece AT]
11. Kamil Kopania, Teatr paraliturgiczny hrabiego Józefa Augusta Ilińskiego, "Teatr Lalek", nr 1-2 (84-85), 2006, s. 15-22
12. Ewa Miodońska-Brooks, Sami swoi, polska szopa... W kręgu kontekstów kulturowych „Wesela” Wyspiańskiego, w: Dramat i teatr narodów słowiańskich w XX wieku, Wrocław 1979
13. Siergiej Obrazcow, Moja profesja, Kraków 1961
14. Antoine François Riccoboni, Sztuka teatru, przekład i opracowanie Marek Dębowski, Gdańsk 2005
15. Violetta Sajkiewicz, Przestrzeń animowana, Katowice 2000
16. E. Speransky, Aktor teatru lalek, „Teatr Lalek”, nr 35, 1966
17. E. Speransky, Kim jest aktor lalkarz?, „Teatr Lalek”, nr 37-38, 1966