Teorie współczesnego teatru i strategie dramaturgiczne XXw. WSL/RTL/TWTSDXXw-L
Przedmiotem zajęć będą strategie i koncepcje teatralne, uformowane w XX wieku, a także nowe nurty charakterystyczne dla pierwszych dwóch dekad XXI wieku. Wychodząc od wybranych przedstawień, będziemy przyglądać się, jak ich twórcy i twórczynie poszukują właściwego dla swoich celów języka scenicznego i jak wpisują go w kontekst historyczny, kulturowy i społeczny. Sięgając do przeszłości teatru, będziemy szukać kontynuacji najważniejszych nurtów artystycznych XX wieku w dzisiejszych sztukach performatywnych.
W programie zajęć:
I. Przegląd najważniejszych nurtów teatralnych XX wieku i ich kontynuacji:
– koncepcja nadmarionety Craiga a teatr śmierci Tadeusza Kantora;
– teatr polityczny Piscatora a współczesny teatr polityczny (Christoph Schlingensief, Oliver Frljić, Rodrigo Garcia) i teatr faktów (Milo Rau)
– biomechanika Meyerholda a współczesny teatr ruchu;
– realizm Antoine'a i teatr nowego realizmu Kornéla Mundruczó;
– teatr okrucieństwa Artauda a teatr brutalistów in-yer-face: Sarah Kane, Mark Ravenhill;
– odnowienie dawnych konwencji teatralnych: Giorgio Strehler i Dario Fo, wędrowny teatr Ondreja Spišáka;
– teatr źródeł Grotowskiego i jego współcześni kontynuatorzy: Pieśń Kozła, ZAR.
II. Nowe kierunki w teatrze XXI wieku:
– teatr postdramatyczny (René Pollesch, Gob Squad)
– autoteatr i autofikcja – autobiografie w teatrze (Wojtek Ziemilski "Mała narracja", Anna Karasińska "Ewelina płacze")
– verbatim i teatr non-fiction (Teatr.doc, Milo Rau, Gregory Burke)
– teatr "ekspertów życia" – nie-aktorzy na scenie (Rimini Protokoll)
– teatr immersyjny (Punch Drunk „Sleep No More”, Marcin Wierzchowski "Sekretne życie Friedmanów")
– transgresja w teatrze (Vegard Vinge i Ida Müller, Markus Öhrn)
– teatr nowych mediów –VR na scenie (Krzysztof Garbaczewski)
– teatr włączający (Teatr 21 Justyny Sobczyk)
– performans społeczny (Grupa Voina, Pussy Riot, Yes Men Group)
W ramach zajęć studenci/tki przygotują wystąpienie dotyczące jednej z omawianych teorii/strategii (w formie wykładu performatywnego, manifestu, performansu, akcji lub innej formy). Nie jest dozwolone wykorzystywanie w pracy zaliczeniowej tekstów generowanych przez AI.
Zajęcia odbywać się będą w trybie stacjonarnym lub online, tryb hybrydowy nie jest możliwy. Dozwolone są dwie nieusprawiedliwione nieobecności, po przekroczeniu limitu student/studentka będzie zobowiązany/a do napisania dodatkowej pracy pisemnej na wybrany przez prowadzącego temat.
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025/26-L: | W cyklu 2024/25-L: |
Efekty kształcenia
Wiedza
Po zakończeniu kursu student powinien:
– znać i rozumieć podstawowe nurty i tendencje w historii teatru polskiego i europejskiego w wieku XIX i XX oraz mieć orientację w poświęconym im piśmiennictwie;R_W4
– orientować się w dokonaniach wybranych wybitnych artystów teatru; R_W5
– być świadomy zależności między teoretycznymi i praktycznymi elementami studiów.R_W14
Umiejętności
Po zakończeniu kursu student powinien:
– rozumieć istotę konstrukcji tekstu scenariusza i potrafić samodzielnie ocenić tekst literacki i możliwości jego adaptacji na potrzeby teatru;R_U2
– mieć umiejętność myślenia o scenariuszu w sposób umożliwiający mu twórcze odejście od zapisanego tekstu;R_U13
– umieć swobodnie wypowiadać się o rozmaitych formach i typach inscenizacji i poddawać je analizie.R_U14
Kompetencje personalne i społeczne
Po zakończeniu kursu student powinien:
– być zdolny otwartego i twórczego odbierania dzieł teatralnych;R_K2
– potrafić sformułować konstruktywną krytykę w stosunku do działań i realizacji innych osób;R_K4
– być zdolny do podjęcia refleksji na temat społecznych i kulturowych uwarunkowań własnej profesji. R_K5
Kryteria oceniania
Zaliczenie w formie wykładu performatywnego, manifestu lub innej.
Praktyki zawodowe
(brak)
Literatura
Teorie i strategie wieku XX
Edward Gordon Craig, O sztuce teatru, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1985
Wsiewołod Meyerhold, Przed rewolucją, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988
Antonin Artaud, Teatr i jego sobowtór, Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2010
Erwin Piscator, Teatr polityczny, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983
Bertolt Brecht, Wartość mosiądzu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975
Giorgio Strehler, O teatr dla ludzi, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982
Peter Brook, Pusta przestrzeń, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1981
Jerzy Grotowski, Ku teatrowi ubogiemu, Instytut Grotowskiego, Wrocław 2007
Tadeusz Kantor, Wielopole, Wielopole, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1984
Teorie i strategie wieku XXI
Paweł Mościcki, Polityka teatru. Eseje o sztuce angażującej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008
Christoph Schlingensief, Sztuka bez granic, MaltaFundacja, Korporacja Ha!Art, Poznań - Kraków 2011
Piknik Golgota Polska. Sztuka - religia - demokracja, pod red. Agaty Adamieckiej-Sitek i Iwony Kurz, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2015
Graham Saunders, Kochaj mnie lub zabij. Sarah Kane i teatr skrajności, Nowy Teatr, Korporacja Ha!Art, Warszawa, Kraków 2010
Aleks Sierz, In-Yer-Face Theatre. British Drama Today, Faber and Faber, London 2000
Miriam Dreysse, Florian Malzacher, Rimini Protokoll. Na tropie codzienności, MaltaFundacja, Korporacja Ha!Art, Wrocław 2007
Hans-Thies Lehmann, Teatr postdramatyczny, Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka, Warszawa 2009