Teatr i kultura rosyjska WOT/L/TiKRos
Zajęcia obejmują sztukę teatru i literaturę rosyjską (przede wszystkim dramatyczną) XIX i XX wieku. Nie jest to jednak chronologiczny kurs historii teatru rosyjskiego, ale próba nakreślenia szerszej panoramy nowożytnej kultury rosyjskiej z jej politycznym i społecznym tłem. Wybór podstawowych dzieł literackich (opowiadanie, esej i dramat) ma pomóc w zrozumieniu najważniejszych procesów, jakie zachodziły w kulturze rosyjskiej ostatnich dwóch stuleci.
Zakres poszczególnych tematów:
1. „Martwe dusze” i „Rewizor” Nikołaja Gogola. Jakim państwem była Rosja połowy XIX wieku – panorama społeczna
2. Stolica imperium, stolica nędzy i poniżenia – Petersburg Fiodora Dostojewskiego
3. Co robi Fiodor Dostojewski w teatrze?
4. Lew Tołstoj „Chrześcijaństwo i patriotyzm”. Wysiłki nowego zbawienia
5. Doktor Anton Czechow i wrażliwość obywatelska
6. Sachalińskie doświadczenie Antona Czechowa
7. Czechow opowiadania. Reportaż i próba interwencji społecznej
8. Dramaturgia i dramat Antona Czechowa
9. Emigracja jako ratunek i przekleństwo. Kultura rosyjska na wygnaniu.
10. Konstanty Stanisławski – reformy, MChT i próba nowego teatru
11. Michaił Czechow „O technice aktora” – aktor, narzędzie w dążeniu do doskonałości
12. Wsiewołod Meyerhold – biomechanika
13. Jewgienij Wachtangow – etyka, estetyka
14. Solomon Michoels – stalinizm i terror stalinowski w teatrze i kulturze
15. Spadkobiercy z epoki radzieckiej – od Aleksandra Tairowa do Gieorgija Towstonogowa
16. ZSRR jest więzieniem – od Borisa Pasternaka („Doktor Żywago”) do braci Strugackich („Piknik na skraju drogi”)
Efekty kształcenia
Wiedza
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 1 Wskazać i omówić podstawowe rosyjskie teksty dramatyczne XIX i XX wieku. K_W04
EM 2 Wymienić i omówić najważniejsze wydarzenia polityczne, społeczne i kulturalne dla historii Rosji XIX i XX wieku, które stanowiły istotne tło dla życia kulturalnego kraju. K_W10
EM 3 Opisać podstawowe wystąpienia programowe pisarzy rosyjskich, podstawowe manifesty artystyczne i deklaracje literackie, omówić i ocenić próby ich realizacji. K_W11
Umiejętności
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 4 pokazać najważniejsze dla kultury rosyjskiej tradycje literackie i teatralne i zinterpretować ich ewentualnych nowoczesnych kontynuatorów. K_U02
EM 5 Pokazać i zanalizować relacje wzajemne świata kultury i polityki w Rosji ostatnich dwóch stuleci. Wskazać te elementy biografii wybranych dramatopisarzy i reżyserów rosyjskich, które mogły mieć znaczenie dla ich twórczości. K_U05
EM 6 Prezentować podstawowe symbole i cytaty odwołujące się do rosyjskiej tradycji literackiej i teatralnej. K_U06
Kompetencje personalne i społeczne
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 7 Wyrażać sądy na temat najwybitniejszych przejawów kultury rosyjskiej K_K03
EM 8 Uczestniczyć w dyskusjach na temat sztuki rosyjskiej K_K04
EM 9 Wyrażać oryginalne tezy o rosyjskiej literaturze i sztuce teatru K_K06
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest przygotowanie jednego krótkiego (piętnastominutowego) wprowadzenia do tematu wykładu.
Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.
obecność na zajęciach – 20%
udział w dyskusji – 20%
referat – 10%
egzamin ustny – 50%
Literatura
1. Podstawowa:
Anton Czechow „Wybór dramatów”, Ossolineum, Wrocław 1979
Anton Czechow „Opowiadania wybrane”, t. 1-2, WL, Kraków 1979
Nikołaja Gogol „Martwe dusze”
Nikołaja Gogol „Rewizor”
Lew Tołstoj „Chrześcijaństwo i patriotyzm”
Wsiewołod Meyerhold „Przed rewolucją 1905-1917”, WAiF, Warszawa 1988
Wsiewołod Meyerhold „Rekonstrukcja teatru”, Pamiętnik Teatralny, z. 2-3/1956
„Spotkania z Meyerholdem. Wybór wspomnień”, PIW, Warszawa 1981
Konstanty Stanisławski „Moje życie w sztuce”, PIW, Warszawa 1954
Konstanty Stanisławski „Praca aktora nad sobą”, Warszawa PIW 1954
Aleksandr Tairow „Notatki reżysera i proklamacje artysty”, WAiF, Warszawa 1964
Jewgienij Wachtangow „Poszukiwania” WAiF, Warszawa 1967
2. Uzupełniająca:
Nina Berberowa „Podkreślenia moje”, Noir sur Blanc, Warszawa 1998
Krzysztof Cieślik, Józef Smaga „Kultura Rosji przełomu stuleci XIX-XX”, Warszawa, WSiP
„Czechow w oczach krytyki światowej”, red. Rene Śliwowski, PIW, Warszawa, 1971
Lidia Czukowska „Proces wykluczenia”, KEW, Warszawa 2015
Nadieżda Mandelsztam „Wspomnienia”, Agora, Warszawa 2015
Wsiewołod Meyerhold „Korespondencja Wsiewołoda Meyerholda. 1896-1939”, PIW, Warszawa 1988
Konstanty Stanisławski „Etyka”, PIW, Warszawa 2010
Konstanty Stanisławski „Artykuły, fragmenty, rozmowy”, PIW, Warszawa 1956
„Konstanty Stanisławski prowadzi próbę : notatki i stenogramy z prób”, Poznań 2012
Świat poety. Rozmowy z Josifem Brodskim, PIW, Warszawa 2001