Doktryny teatralne 3 WOT/L/ArtTeorT3
Zakres tematyczny całego kursu:
1. Podstawowe zagadnienia i aporie związane ze zjawiskiem teatru.
2. Teatr a religia.
3. Rozwój myśli teatralnej w powiązaniu z zżyciem teatralnym epok średniowiecza i renesansu.
4. Zjawisko klasycyzmu w jego wydaniu XVII i XVIII-wiecznym.
5. Myśl teatralna oświecenia.
6. Myśl teatralna romantyzmu.
7. Doktryna realizmu w teatrze.
8. Myśl teatralna Wielkiej Reformy.
9. Spór o „rytualne korzenie teatru”
10. Idee teatru ludowego.
11. Doktryny teatralne europejskiej awangardy i neoawangardy.
12. Kryzys podstawowych kategorii teoretycznych związanych z teatrem, jak i samego jego pojęcia, na przełomie XX i XXI wieku.
13. Performatyka.
W trzecim semestrze kursu tematyka zajęć obejmuje punkty 10–13.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 1 - mieć podstawową wiedzę o najważniejszych teoriach teatru i doktrynach teatralnych w ich rozwoju historycznym K_W01++
EM 2 - rozumieć historyczne, estetyczne i społeczno-kulturowe uwarunkowania zjawiska teatru i działalności teatralnej w minionych epokach i obecnie K_W03++
EM 3 - mieć podstawową wiedzę o wybranych aspektach historii teatru i dramatu w Europie i na świecie K_W04++
Umiejętności
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 4 - potrafić w praktyce posługiwać się podstawowymi pojęciami, teoriami i metodami z zakresu wiedzy o teatrze K_U04++
EM 5 - potrafić uczestniczyć w dyskusji, umie zaprezentować i uargumentować własne stanowisko, przedstawić wątpliwości i sugestie, prowadzić merytoryczną polemikę K_U07++
EM 6 - posiadać podstawowe umiejętności badawcze – potrafi sformułować problem, przeanalizować go za pomocą odpowiednio dobranych metod i narzędzi oraz opracować i zaprezentować wnioski K_U09++
Kompetencje personalne i społeczne
student po zakończeniu kursu powinien:
EM 7 - mieć świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę dalszej edukacji i ustawicznego samokształcenia K_K01++
EM 8 - konstruować argumenty w interakcji z grupą K_K04++
Reżyseria:
K_W02 interpretuje filozoficzne przesłanki dla historycznie i paradygmatycznie odrębnych koncepcji starożytnego, nowożytnego i współczesnego dramatu europejskiego oraz europejskich zjawisk teatralnych, odczytuje i identyfikuje toposy oraz transformacje tradycyjnych form lub motywów we współczesnych inscenizacjach
K_W03 rozpoznaje elementy dzieła teatralnego i jego strukturę
K_W04 orientuje się w europejskich i światowych teoriach poświęconych metodom pracy z aktorem
K_W09 wykazuje się uporządkowaną wiedzą ogólną z zakresu historii i teorii literatury, historii teatru, historii powszechnej, antropologii kultury, historii obyczaju, psychologii – co pozwala rozpoznawać i rozumieć fenomeny kultury symbolicznej, artystycznej, literackiej oraz posługiwać się podstawowymi kategoriami i metodami w analizie zjawisk teatralnych
K_W10 określa główne kierunki i koncepcje filozoficzne w ich historycznym porządku, szczególnie w zagadnieniach korespondujących z problematyką teatru i dramatu, stanowiących ich myślowe i aksjologiczne zaplecze oraz dostarczających narzędzi do ich rozumienia i analizy
K_W11 wykazuje się znajomością podstawowych metod analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwych dla wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych w zakresie teatru i dramatu
K_U01 analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje oraz wiedzę pochodzące z różnych źródeł, aby doskonalić i rozwijać osobowość artystyczną do tworzenia własnych koncepcji artystycznych
K_U17 wypowiadać się w formie pisemnej (referat, esej, dysertacja naukowa, praca magisterska) na tematy teatralne, filmowe i literackie, jak i ustnej (eksplikacja koncepcji artystycznej przed zespołem teatralnym, dyrektorem teatru, wystąpienia publiczne na tematy teatralne)
K_K07 krytycznej oceny odbieranych treści, samooceny oraz konstruktywnej krytyki w stosunku do działań innych osób
Kryteria oceniania
Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach w semestrze (zgodnie z regulaminem studiów).
Warunkiem zaliczenia zajęć III semestru kursu jest uczestnictwo w zajęciach. Potem następuje egzamin ustny, obejmujący materiał II semestru w zakresie lektur 6–12b oraz całość zagadnień III semestru kursu.
Podobnie jak w czasie podsumowującego pierwszą połowę kursu kolokwium, na egzaminie ocenia się znajomość omawianych teks†ów źródłowych, jak również świadomość i zrozumienie ich kontekstu kulturowego i istotnych poruszanych w nich zagadnień. Korzystnie wpływa na ocenę aktywność podczas zajęć.
Literatura
III semestr kursu
W nawiasie klamrowym {} podano pozycje uzupełniające, nieobowiązkowe.
1. Ekspresjonizm w teatrze europejskim, PIW, Warszawa 1983. Tu: Denis Bablet, Ekspresjonizm na scenie; Aneks – teksty Hasenclevera, Kaisera, Kornfelda i Golla, dostępne też w: Ekspresjonizm w teatrze niemieckim, Gdańsk 2009.
1a. Konstanty Puzyna, Ekspresjonizm i Hasenclever, w: Puzyna, „Szkoła drama-turgów” i inne szkice, Wrocław 1993.
2. Erwin Piscator, Teatr polityczny, Warszawa 1983. Tu zwłaszcza: Dramat dokumentalny, Powstanie i budowa Sceny Piscatora.
2a. Oskar Schlemmer, Eksperymentalna scena Bauhausu, Gdańsk 2010. Tu zwłaszcza: Człowiek i sztuczna figura, Nowy budynek sceniczny, scena, Nowe formy sceny, Elementy sceniczne.
3. Bertolt Brecht, Krótki opis nowej techniki sztuki aktorskiej mającej na celu wywołanie efektu obcości, „Dialog” 1959, nr 7. Przedruk w: Teatr w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Wojciech Dudzik i Leszek Kolankiewicz, Warszawa 1991. Małe organon dla teatru, „Pamiętnik Teatralny” 1955, z. 1.
{Doradzam lekturę – a przynajmniej przejrzenie – książki Brechta Wartość mosiądzu, Warszawa 1975.}
4. Max Scheler, O zjawisku tragiczności, kilka wydań.
5. Antonin Artaud, Teatr i jego sobowtór w: Artaud, Teatr i jego sobowtór, Warszawa 1978.
5a. {Leszek Kolankiewicz, Święty Artaud, PIW, Warszawa 1988. Tu rozdział piąty: Dżuma, okrucieństwo, metafizyka.}
6. Jacques Derrida, Teatr okrucieństwa i zamknięcie przedstawienia, w: Pismo i różnica, Warszawa 2004.
7. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Teoria czystej formy i Czysta forma w tea¬trze, kilka wydań.
8. Jerzy Grotowski, Ku teatrowi ubogiemu, Wrocław 2007; Odpowiedź Sta-nisławskiemu, Takim, jakim się jest, cały, Świę¬to – dzień, który jest święty, Jak żyć by można, Świat powinien być mie¬jscem prawdy, Działanie jest dosłowne, Wędrowanie za Teatrem Źródeł, Teatr Źródeł, Performer, Od zespołu teatralnego do sztuki jako wehikułu, w: Teksty zebrane, Warszawa 2012.
9. Eugenio Barba, Sekretna sztuka aktora, Wrocław 2005, części: „Wprowadzenie”, s.6-21, „Eurazjatycki teatr”, s. 84-94, „Preekspresywność”, s. 166-185.
10–11. Tadeusz Kantor, Teatr Śmierci, ostatnio w: Tadeusz Kantor Pisma, t. II, Kraków 2004.
10–11a. Elinor Fuchs, Śmierć postaci scenicznej, „Dialog” 1989, nr 11-12.
10–11b. Hans-Thiess Lehmann, Teatr postdramatyczny, Kraków 2004. Części: Panorama teatru postdramatycznego, Performance, Tekst-przestrzeń-czas, Ciało, Media.
10–11c. Heiner Goebbels, Estetyka nieobecności, w: Przeciw Gesamtkunstwerk, Kraków 2015.
12–13. Marvin Carlson, Teatr i performance: zmienne paradygmaty, zmienna praktyka, „Didaskalia” 2000 nr 37-38. Wstęp. Czym jest performans?, w: Performans, Warszawa 2007.
12–13a. Richard Schechner, Dżajaganesz i awangarda, w: Schechner Przyszłość rytuału, Warszawa 2000. Co to jest performans, w: Performatyka: Wstęp, Wrocław 2006. {Zmierzch i upadek (amerykańskiej) awangardy, „Dialog” 1983 nr 2.}