Technika mowy I WA/A/TM1-Z

Semestr 1
1. Oddychanie (rozpoznawanie i eliminowanie napięć w ciele i aparacie mowy, elementy jogi, techniki relaksacyjne)
2. Narodziny dźwięku, dźwięk nieartykułowany i artykułowany
3. Formowanie samogłosek
4. Koordynacja ruchu i dźwięku
5. Dźwięczność mowy – rezonatory w mowie
6. Podstawy fonetyki polskiej, zapis fonetyczny jako nauka słuchania mowy
7. Gimnastyka narządów mowy (eliminowanie wad wymowy)
Semestr 2
1. Gimnastyka narządów mowy (eliminowanie wad wymowy) - kontynuacja
2. Wymowa spółgłosek ( zwartych, szczelinowych, półotwartych)
3. Technika artykulacji słowa (nagłos, śródgłos, wygłos)
4. Spowolnienie mowy, mowa potoczna i mowa sceniczna, przechodzenie od mowy do śpiewu
5. Nadawanie wagi i wyrazistości słowu ( proces myślowy i emocjonalny)
6. Zależność frazowania i oddychania

Metody kształcenia:
1. wykład problemowy
2. wykład konwersatoryjny
3. praca z tekstem i dyskusja
4. analiza przypadków
5. rozwiązywanie zadań
6. rozwiązywanie zadań artystycznych
7. praca indywidualna
8. praca w grupach
10. aktywizacja („burza mózgów“, metoda „śniegowej kuli“)
11. ćwiczenia relaksacyjne w grupie
12. konsultacje indywidualne
13. rozmowa indywidualna
14. rozmowa w grupie
15. uwagi indywidualne w obecności grupy - omówienie efektu

W cyklu 2023/24-Z:

1. Oddychanie, uświadomienie i poszerzanie oddechu żebrowy boczno- brzuszny, dążenie do efektywnego oddychania w połączeniu z dźwiękiem nieartykułowanym i artykułowanym.
2. Różnica między ortografią, a ortofonią.
3. Ćwiczenia relaksacyjne mające na celu redukcji napięcia mięśniowego aparatu mowy i mięśni szkieletowych.
4. Uświadomienie miejsc artykulacyjnych poszczególnych głosek w polszczyźnie.
5. Spowolnienie mowy, formowanie i wydłużanie samogłosek.
6. Mówienie w ruchu i działaniu. Koordynacja mówienia z ruchem scenicznym.
7. Mówienie z wykorzystaniem rezonatorów głosu – dźwięczność mowy, mówienie na średnicy głosu
8. Podstawy fonetyki polskiej, zapis fonetyczny jako nauka słuchania mowy. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy

W cyklu 2025/26-Z:

Semestr 1:
1. Oddychanie (rozpoznawanie i eliminowanie napięć w ciele i aparacie mowy, elementy jogi, techniki relaksacyjne)
2. Narodziny dźwięku, dźwięk nieartykułowany i artykułowany
3. Formowanie samogłosek
4. Koordynacja ruchu i dźwięku
5. Dźwięczność mowy – rezonatory w mowie
6. Podstawy fonetyki polskiej, zapis fonetyczny jako nauka słuchania mowy
7. Gimnastyka narządów mowy (eliminowanie wad wymowy)

Semestr 2:
1. Gimnastyka narządów mowy (eliminowanie wad wymowy) - kontynuacja
2. Wymowa spółgłosek
3. Technika artykulacji słowa (nagłos, śródgłos, wygłos)
4. Spowolnienie mowy, mowa sceniczna, przechodzenie od mowy do śpiewu
5. Nadawanie wagi i wyrazistości słowu ( proces myślowy i emocjonalny)
6. Zależność frazowania i oddychania

Koordynatorzy przedmiotu

Małgorzata Kaczmarska-Ferenc
Jerzy Łazewski
Agata Piotrowska-Mastalerz

Efekty kształcenia

Wiedza (W) - posiada wiedzę z zakresu budowy i funkcjonowania aparatu mowy K_W07, Umiejętności (U)- Doskonali poprzez samodzielną pracę umiejętności warsztatowe z zakresu techniki i wyrazistości mowy, w celu poszerzania zdolności twórczych i wyrażania własnych koncepcji artystycznych, K_U07, Kompetencje społeczne (K) - Rozumie i odczuwa potrzebę rozwoju i poszerzania własnej wiedzy na temat norm językowych, umiejętności i sprawności warsztatowych w zakresie techniki mowy; K_K01

Kryteria oceniania

Egzamin w formie pokazu, kontrola efektów samodzielnych - indywidualnych i zbiorowych prób studentów 1 i 2 semestr – egzamin w formie pokazu przed komisją egzaminacyjną,
Obecność i aktywność na zajęciach
Uczestniczenie w wyznaczonych konsultacjach logopedycznych
Na ocenę wpływa stopień w jakim student przenosi wiedzę, umiejętności i kompetencje z zakresu techniki i wyrazistości mówienia do wszystkich pokazów egzaminacyjnych, w których student posługuje się mówieniem

Literatura

B.Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji.
M. Walczak-Deleżyńska, Aby język giętki...
Linkleater, Uwolnij swój głos.
M.Kotlarczyk, Sztuka żywego słowa.

W cyklu 2023/24-Z:

Podstawowa:
Kazimierz Gawęda, Jerzy Łazewski, Uczymy się poprawnej wymowy, Warszawa 2005
Kazimierz Gawęda, Jerzy Łazewski, O błędach wymowy. Książeczka dla dzieci tudzież urzędników państwowych, Warszawa 2004
Irena Styczek, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa 1967
Uzupełniająca:
Logopedia artystyczna, red. naukowa: Barbara Kamińska, Stanisław Milewski, Gdańsk 2016
Mieczysława Walczak- Deleżyńska, Aby język giętki… , Wrocław 2004
Piotr Skarga, Kazania sejmowe
Julian Tuwim, Jarmark rymów
Jeremi Przybora, Piosenki prawie wszystkie, Warszawa 2001

W cyklu 2025/26-Z:

B.Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji.
M. Walczak-Deleżyńska, Aby język giętki...
o K. Linkleater, Uwolnij swój głos.

Uwagi

W cyklu 2023/24-Z:

Na ocenę końcową składają się następujące elementy:
1. Umiejętność rozpoznawania i eliminowania napięć w ciele w tym w szczególności w aparacie mowy.
2. Poprawność wykonania gimnastyki artykulacyjnej (ćwiczenia języka, warg, żuchwy i podniebienia miękkiego).
3. Poprawność wykonywania wstępnych ćwiczeń oddechowych i podstawowych ćwiczeń fonacyjnych.
4. Prawidłowa artykulacja samogłosek ustnych i nosowych.
5. Koordynowanie oddechu, ruchu i słowa. Spowolnienie mowy.
6. Podstawy fonetyki polskiej.
7. Zaangażowanie studenta.
8. Przygotowanie do zajęć.
9. Współpraca z zespołem.
10. Realizacja uwag pedagoga.